στρόβιλος

Κινητήρια μηχανή εφοδιασμένη μ’ ένα περιστρεφόμενο μέρος, το στροφέα, ο οποίος κινείται από την ενέργεια ενός ρευστού. Ανάλογα με τη φύση του ρευστού αυτού διακρίνουμε τους σ. σε υδροστρόβιλους, αεριοστρόβιλους και ατμοστρόβιλους. Υδροστρόβιλος. Ο τύπος αυτός είναι ο συνηθισμένος για πολλαπλές χρήσεις.

* * *

ο, ΝΜΑ

1. ονομασία πολλών συστρεφόμενων ή περιδινούμενων αντικειμένων, όπως είναι λ.χ. η σβούρα («ὡς οἵ γε στρόβιλοι ὅλοι ἑστᾱσί τε ἅμα καὶ κινοῡνται», Πλάτ.)

2. ο καρπός τού πεύκου και τού ελάτου, κώνος, κουκουνάρι

3. δίνη ανέμου ή νερού («τρικυμίαι και στρόβιλοι», Λουκιαν.)

νεοελλ.

1. τεχνολ. στρεφόμενη μηχανή που χρησιμοποιεί την ενέργεια κινητήριου ρευστού όπως είναι το νερό, ο ατμός, το αέριο κ.λπ. για να θέσει σε περιστροφική κίνηση τροχό ο οποίος παράγει μηχανικό έργο, κν. τουρμπίνα

2. (φυσ.-μετεωρ.) ρεύμα μέσα στη μάζα ενός ρευστού, τού οποίου η διεύθυνση διαφέρει από εκείνην ολόκληρου τού ρευστού

3. (παλαιότ. ονομασία) το βαλς

4. φρ. «υδραυλικός στρόβιλος»

τεχνολ. στρόβιλος που χρησιμοποιεί ως κινητήρια δύναμη το νερό και διακρίνεται σε στρόβιλο κατακόρυφου ή οριζόντιου άξονα, σε στρόβιλο αξονικής ή ακτινικής ροής, καθώς και σε στρόβιλο δράσεως και σε στρόβιλο αντιδράσεως, αλλ. υδροστρόβιλος

μσν.-αρχ.

καθένα από τα σπέρματα τού κώνου τού πεύκου και τού ελάτου, τής κουκουνάρας

αρχ.

1. όστρακο ή τσόφλι αβγού

2. είδος θαλάσσιου σαλιγκαριού

3. το δέντρο πίτυς, το πεύκο

4. τροχαλία και, γενικά, μηχάνημα περιστροφής

5. τμήμα μηχανήματος άντλησης νερού

6. μουσ. καμπή.

[ΕΤΥΜΟΛ. < στρόβος «περιστροφή, δίνη» + επίθημα -ιλος (πρβλ. όμ-ιλος)].